Zdjęcie: XR latinoamerica
Drogi buntowniku / Droga buntowniczko,
Pomimo stuleci rewolucji politycznej, wygląda na to, że rządzący wciąż czegoś nie rozumieją. Nawet jeśli Ty prawdopodobnie nie utożsamiasz się z terminami takimi jak feudalizm czy boskie prawo królów, miliarderzy, politycy i wielki biznes wciąż zdają się to robić. Każde ich działanie świadczy o tym, że wierzą, iż nasze życie i ziemia istnieją tylko dla ich zysku. Na całym świecie eksploatują nasze zasoby, nie troszcząc się o ich wpływ na większość ludzi, a nawet na inne żywe istoty.
W tym miesiącu XR pragnie poinformować, że nie spełnimy ich marzeń. Jesteśmy ruchem złożonym ze zwykłych ludzi i mamy własne marzenia. Nasze marzenia nie kończą się na zaprzestaniu wykorzystywania paliw kopalnych. Raczej tam się zaczynają. Ponieważ tylko świat, który nie jest eksploatowany, zanieczyszczony i zagrożony przez nielicznych, może wspierać nasze prawdziwe pragnienia: szczęśliwe, zdrowe życie. Specyfika naszych ambicji jest różnorodna tak, jak każda populacja obywateli. Ale na całym świecie członkowie XR odkładają swoje własne marzenia na później, aby walczyć o ten lepszy świat. W Ekwadorze przypominają światowym przywódcom, że ich ziemia nie jest terenem spisanym na straty („sacrificial land”). W Republice Południowej Afryki sprzeciwiają się eksploatacji kolejnych kopalni węgla. A w Niemczech Rebelianci demonstrują okropności skorumpowanych instytucji finansowych.
Wiemy, że podobnie jak my, masz marzenia. Może chcesz leczyć rzadkie choroby, albo po prostu chcesz wychować swoje dzieci. Ale bez względu na to, jakie masz cele, ich realizacja pozostaje zagrożona, dopóki nieliczni posiadający władzę i pieniądze będą wierzyć, że ich marzenia są jedynymi, które mają znaczenie. Poświęć więc chwilę na czerpanie inspiracji od grup XR na całym świecie. Mamy nadzieję, że pomożesz nam w walce o powszechne marzenie o lepszym świecie.
** Ten newsletter dostarcza Wam XR Global Support, międzynarodowa sieć buntowników i buntowniczek, którzy pomagają naszemu ruchowi się rozwijać. Potrzebujemy środków, aby kontynuować nasze działania.**
BEST HOLIDAY GIFT EVER: A LIVEABLE PLANET
Najważniejsze działania
No somos territorios de sacrificio
Zdjęcie: xrcuenca
Listopad 2025 | Ekwador
W tym miesiącu Rebelianci XR w Ekwadorze walczą o ochronę narodowego skarbu przyrody. Wyspy Galapágos, światowej sławy park narodowy i rezerwat morski, są zagrożone przez propozycję umieszczenia amerykańskiej bazy wojskowej na wyspie Baltra. Mimo, że archipelag cechuje się niezwykłą bioróżnorodnością (żyje na nim ponad 150 zagrożonych gatunków zwierząt i roślin), prezydent Ekwadoru Daniel Noboa i prezydent USA Donald Trump omawiają ten plan od grudnia 2024 roku. Ostateczna decyzja, czy zezwolić na zagraniczne bazy wojskowe w kraju, zapadnie w ogólnokrajowym referendum 16 listopada.
Rebelianci w Ekwadorze [prowadzili kampanię online i na ulicach] (https://www.instagram.com/p/DQk34UojeWY/?igsh=MXdqeTViYmJlN2Jldg==), a ich działania koncentrowały się na nakłanianiu obywateli do głosowania przeciwko bazie wojskowej. Rebelianci z Quito wywiesili banery w dzielnicy Carapungo i rozdawali przechodniom rośliny doniczkowe ozdobione motywem głosuj na nie, przypominając w ten sposób o ludzkim uznaniu dla natury, gdy ta znajduje się przed nami, a jednocześnie o częstym zaniedbywaniu naszego obowiązku jej ochrony. Internetowa kampania medialna przedstawia zwierzęta zamieszkujące Galapagos, których dom jest zagrożony przez te inwestycje wojskowe. Przedstawione gatunki, takie jak pingwin równikowy, uszanka galapagoska i legwan morski, żyją głównie lub wyłącznie na archipelagu.
Zdjęcia: xrcuenca
Zagrożenie dla nienaruszalności Galapagos oznacza zagrożenie dla tysięcy gatunków, które żyją na tych wyspach w izolacji geograficznej od milionów lat. Jest to atak na wyjątkową strefę bioróżnorodności, rzadką w świecie zdominowanym przez okrucieństwa ludzkiego rozwoju. Podczas II Wojny Światowej działalność poprzedniej amerykańskiej bazy wojskowej na wyspie Baltra doprowadziła do niemal całkowitego wyginięcia zagrożonej populacji legwana galapagoskiego.
Co więcej, ludność Ekwadoru czuje się okłamywana. Propozycja ta jest bezpośrednim naruszeniem ekwadorskiej konstytucji, która obiecuje szacunek i ochronę Pacha Mamy i naturalnych przestrzeni narodu. Czym stanie się nasz świat, jeśli rezerwaty przyrody będą nadal naruszane w ten sposób? Bazą wojskową na archipelagu Galapagos, drapaczami chmur otaczającymi ostatnie sosny Yellowstone, platformą wiertniczą unoszącą się nad Wielką Rafą Koralową? Ta kwestia uderza w samo serce tego, co reprezentuje nasza organizacja i zjawiska, od którego wzięliśmy naszą nazwę: bez buntu wyginięcie jest nieuniknione. Śledź xrecuador i xrcuenca i xrlatinoamerica.
Zdjęcia: xrlatinoamerica
Podsumowanie akcji
XR Vaal sprzeciwia się nowym kopalniom węgla
Zdjęcia: XR Vaal
Październik 2025 | Gauteng, Republika Południowej Afryki
XR Vaal (Gauteng, RPA) przeprowadziło [akcję pokojowego nieposłuszeństwa obywatelskiego] (https://www.instagram.com/p/DQYVchGgEH6/?igsh=MXhsMHZoODF6ZnJ3cQ==) przed regionalnym biurem Departamentu Minerałów, Zasobów i Energii (DMRE) w Braamfontein w Johannesburgu. Domagali się oni wyjaśnienia kwestii "uprzedniej zgody publicznej" w zezwoleniach środowiskowych dla kopalni węgla wydanych przez Departament.
Gauteng jest najmniejszą prowincją w RPA, ale ma największą populację. Ponadto, znajduje się tam Johannesburg, największe miasto w RPA. Mieszkańcy obszaru Vaal i Rebelianci XR od lat protestują przeciwko kopalniom odkrywkowym węgla](https://groundup.news/article/midvaal-communities-say-propsed-open-cast-coal-mine-threatens-their-way-of-live/) w pobliżu swoich społeczności.
W zeszłym miesiącu XR Vaal podkreśliło, że firma proponująca nowe kopalnie, Glubay Coal, jest spółką zależną Canyon Coal, która nadal wysyła węgiel do Izraela, pomimo zdecydowanego publicznego stanowiska RPA przeciwko wojnie w Gazie i sprawy o ludobójstwo, którą RPA wniosła przeciwko Izraelowi.
Aby dowiedzieć się więcej o akcjach Rebeliantów XR na całym świecie, śledź @extinctionrebellion
Prawdziwe okropieństwo to banki
Zdjęcie: XR Hamburg
1. listopada 2025 r. | Hamburg, Niemcy
W odważnym i upiornym Halloweenowym proteście, niemieccy Rebelianci udali się do centrum Hamburga, aby skonfrontować Deutsche Bank z jego niszczycielską rolą w przemyśle paliw kopalnych. Przebrani za straszne postacie, w mrożącym krew w żyłach ukłonie w stronę święta, Rebelianci zażądali natychmiastowego zakończenia wszelkich inwestycji w ropę, gaz i węgiel. Ta pokojowa akcja, będąca częścią ogólnoniemieckiej fali demonstracji, miała na celu ujawnienie przerażających i destrukcyjnych praktyk największej instytucji finansowej w kraju.
W latach 2016-2023 Deutsche Bank przekazał 60 miliardów dolarów przemysłowi paliw kopalnych, co czyni go szóstym co do wielkości bankiem w Europie finansującym paliwa kopalne. Philipp Noack, aktywista zajmujący się finansami w Urgewald, podkreślił niepowodzenia banku: 'Deutsche Bank, w szczególności, nie przekształca swojego modelu biznesowego. Zamiast promować zrównoważone źródła energii, w rzeczywistości ograniczył ich finansowanie, jednocześnie zwiększając wsparcie dla ryzykownych paliw kopalnych'.
Po drugiej stronie Atlantyku, w zeszłym miesiącu, rebelianci w Bostonie zorganizowali podobną demonstrację skierowaną przeciwko głównym amerykańskim bankom, które finansują paliwa kopalne - możesz przeczytać o tym w październikowym newsletterze. Śledź Extinction Rebellion Hamburg tutaj. Od Hamburga po Boston, aktywiści klimatyczni wysyłają jasny komunikat**: instytucje finansowe nie mogą dłużej ukrywać swojej roli w napędzaniu kryzysu klimatycznego.**
Pozytywne wiadomości
Inwestycje w odnawialne źródła energii rosną, co sprawia, że transformacja staje się „nieunikniona”
Inwestycje w czyste źródła energii i jej magazynowanie przyspieszają, pomagając zaoszczędzić ogromne sumy pieniędzy i wzmacniając odporność gospodarczą na całym świecie. Według corocznego raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), ten boom podażowy „przypieczętuje odejście” od paliw kopalnych.
Nowe badanie, również przeprowadzone przez IEA, wykazało, że od 2010 r. ponad 100 krajów zmniejszyło swoją zależność od importu węgla i gazu do produkcji energii elektrycznej - niektóre o jedną trzecią, a nawet o połowę, w przypadku Danii.
Pomimo sprzeciwu ze strony prawicowych polityków w USA i innych krajach, inwestycje w odnawialne źródła energii osiągnęły rekordowy poziom w pierwszej połowie 2025 roku. Europa odnotowuje szczególnie znaczący wzrost, ponieważ deweloperzy przekierowują projekty morskiej energetyki wiatrowej z USA.
Lektura obowiązkowa
Samochody hybrydowe typu plug-in są prawie tak samo szkodliwe dla środowiska jak samochody benzynowe.
Badanie przeprowadzone przez Transport & Environment (T&E) wykazało, że pojazdy hybrydowe typu plug-in -PHEV - (od dawna promowane jako czystsza alternatywa) emitują prawie tyle samo CO₂, co samochody benzynowe podczas rzeczywistej jazdy. Analiza 800 000 europejskich pojazdów hybrydowych wykazała emisję prawie pięciokrotnie wyższą niż wykazały testy laboratoryjne, zapewniając zaledwie 19% redukcję w porównaniu z pojazdami z silnikami benzynowymi lub wysokoprężnymi. Nawet podczas jazdy w trybie elektrycznym pojazdy PHEV emitują 68 gCO₂/km, ponieważ ich silniki elektryczne nie mają wystarczającej mocy, zmuszając silnik spalinowy do dostarczania energii przez prawie jedną trzecią dystansu. To ukryte zużycie paliwa obala przekonanie o oszczędnościach związanych z napędem elektrycznym. Raport ostrzega, że pojazdy PHEV są ryzykowne i nie stanowią długoterminowego rozwiązania oraz podkreśla potrzebę egzekwowania korekty współczynnika użyteczności („utility factor”). Czytaj więcej tutaj | Przeczytaj badanie tutaj
Nowe badania dowodzą, że kompensacja emisji dwutlenku węgla jest iluzją działania na rzecz klimatu
Nowy, ważny artykuł przeglądowy wydał potępiający werdykt w sprawie globalnego systemu kompensacji emisji dwutlenku węgla, stwierdzając, że po 25 latach w dużej mierze nie udało mu się zmniejszyć emisji gazów cieplarnianych w jakikolwiek znaczący sposób. Analiza ujawnia głębokie, systemowe wady, od braku addytywności (kredyty są wydawane na projekty, które i tak by się wydarzyły), przez nietrwałość (gdy lasy płoną lub są później wycinane), po nieszczelność (emisje po prostu przenoszą się gdzie indziej). Podkreśla również podwójne liczenie i słaby nadzór, które pozwoliły firmom i rządom wyolbrzymiać postępy w dziedzinie klimatu.
Naukowcy ostrzegają, że ten zepsuty system stał się niebezpieczną iluzją i sposobem dla trucicieli na kupowanie pozorów działania przy jednoczesnym kontynuowaniu dotychczasowej działalności. Naukowcy wzywają teraz do odważnego odejścia od niegodnej zaufania kompensacji na rzecz prawdziwych rozwiązań: trwałego usuwania dwutlenku węgla, surowszych przepisów, a przede wszystkim szybkich, bezpośrednich cięć emisji. Czytaj więcej tutaj | Zapoznaj się z badaniami
Forest Declaration Assessment ujawnia leśny paradoks
Gwałtowny wzrost liczby nowych drzew może wydawać się dobrą wiadomością, ale w rzeczywistości jest częścią większej, ponurej prawdy. Ten artykuł z Mongabay przedstawia odrastanie lasów jako to, czym jest naprawdę: jedynie naturalną kontynuacją nadmiernego niszczenia przez ludzi, a nie wynikiem jakiejkolwiek inicjatywy rządowej mającej na celu spowolnienie wylesiania lub uzdrowienie lasów. Więcej nowych drzew rośnie w miejscach oczyszczonych przez wycinkę, po prostu dlatego, że liczba tych oczyszczonych miejsc rośnie wykładniczo. A te nowe sadzonki są dalekie od zastąpienia wartości najstarszych i najbardziej różnorodnych biologicznie lasów, które znikają najszybciej.
Obecnie widzimy bardzo niewiele godnych pochwały działań ze strony narodów, a po międzynarodowych konferencjach środowiskowych wydają się pozostawać jedynie puste obietnice i, ostatecznie, nieosiągnięte cele. Nie możemy dać się zwieść przekonaniu, że lasy wokół nas zdrowieją, ponieważ nie zdrowieją szybciej niż my je niszczymy.
Krótkie video
Wspaniała wiadomość: energia słoneczna i wiatrowa szybko się rozwijają. Zła wiadomość: ekspansja spowodowała reakcję dezinformacji. Carbon Brief przygotował doskonałe podsumowanie powszechnych przekłamań, a ten 2-minutowy film jest szybkim i bardzo jasnym wyjaśnieniem tego, ile terenu potrzeba w USA, aby w 100% korzystać z odnawialnych źródeł energii. Uwaga, spoiler: mniej niż jest obecnie wykorzystywane na paliwa kopalne i biopaliwa.
Recenzja książki
The Conceivable Future by Meghan Elizabeth Kallman and Josephine Ferorelli
W swojej książce The Conceivable Future autorki Meghan Elizabeth Kallman i Josephine Ferorelli umiejętnie „rozpakowują” trudne pytania, takie jak „Czy powinienem/powinnam mieć dzieci, skoro żyjemy w kryzysie klimatycznym?” Autorzy zaczęli od zbadania powiązania rodziny i zmian klimatycznych, organizując imprezy domowe, podczas których członkowie społeczności nawiązywali ze sobą kontakty i dyskutowali na delikatne i zniuansowane tematy planowania rodziny i podejmowania działań w dobie zmian klimatycznych. Rozmowy i obawy, którymi dzielono się podczas tych wydarzeń, ewoluowały w tę książkę.
Ta książka ma wyjątkowo dobre oparcie w źródłach. Kallman i Ferorelli przedstawiają przekonujący argument, dlaczego dzieci nie są złe dla planety i dlaczego reprodukcja nie powinna być postrzegana jako narzędzie redukcji emisji. Po pierwsze, zamożność, a nie populacja, jest głównym motorem emisji gazów cieplarnianych. Po drugie, opisując długą, haniebną historię niesprawiedliwości reprodukcyjnej w Stanach Zjednoczonych i na świecie, autorki jasno stwierdzają, że kontrolowanie lub zachęcanie do kontrolowania reprodukcji (rodzących dzieci) ciał nigdy nie jest akceptowalne.
Nasz recenzent napisał: „Nie mam dzieci i nie mam silnych obaw związanych z klimatem dotyczących tego, czy mieć dzieci, czy nie. Ale znam ludzi, którzy nie chcą mieć dzieci z powodów związanych z klimatem. Zanim sięgnąłem po tę książkę, spodziewałem się, że będzie ona pomocna w uzyskaniu ogólnej wiedzy na ten temat, ale podejrzewałem również, że może ze mną nie rezonować, ponieważ nie mam ani nie chcę mieć dzieci. Ale okazało się, że owszem, rezonuje. Była wciągająca i pouczająca, i cieszę się, że ją przeczytałem.”
Unikaj Amazona. Wspieraj lokalne księgarnie.
Przodkowie XR
Luddyści
Istnieje bardzo stare słowo, które wydaje się być ponownie na ustach wszystkich, od rosnącej liczby dumnych posiadaczy głupich telefonów po wydarzenia takie jak niedawny „Nowojorski Trybunał Luddystów” („NYC Luddite Tribunal”) i konferencja Uniwersytetu Columbia zatytułowana „Nowy luddyzm”. Dlaczego termin „luddysta” powraca do obiegu?
Dwa wieki temu rewolucja przemysłowa przyniosła nowe innowacje mechaniczne, które zmieniły charakter pracy i całkowicie przekształciły zachodnie społeczeństwa. Rzemieślnicy dostrzegli, że ich tradycyjne umiejętności zostały wyparte przez maszyny przemysłowe, które przyspieszyły produkcję, maksymalizując wydajność i zyski właścicieli fabryk. Ci niegdyś niezależni rzemieślnicy - przyzwyczajeni do posiadania własnych narzędzi i ustalania cen za to, co wytwarzali - zostali teraz stłoczeni w dużych fabrykach, gdzie ich godziny pracy, tempo i produkcja były ściśle kontrolowane. W północnej Anglii powstał luźno zorganizowany ruch oporu pracowników przemysłu tekstylnego, znany jako luddyści. Te grupy wykwalifikowanych tkaczy, dziewiarzy i rzemieślników widziały, że nowy system nie leży w ich najlepszym interesie; pozbawiłby ich jakiejkolwiek kontroli, koncentrując własność w rękach kilku osób i redukując pracowników do wymiennych trybików, którymi można manipulować i pozbywać się ich do woli.
Luddyści są znani z zamieszek i niszczenia nowych zmechanizowanych krosien należących do właścicieli młynów, co do których obawiali się, że ukradną im środki do życia. Ale to nie samej technologii byli przeciwni - chodziło o fakt, że erodowała ona ich autonomię i spójność społeczną* ich społeczności*.* Rząd brytyjski stłumił te powstania brutalną siłą militarną, strzelając do buntowników i skazując ich na powieszenie lub transport do kolonii karnych w Australii. Chociaż luddyści zostali ostatecznie zmiażdżeni, ich nazwa przetrwała jako symbol oporu wobec nieuregulowanych zmian technologicznych. Podobnie jak dzisiejsi Rebelianci, sprzeciwiali się oni modelowi postępu, który przedkłada zysk i produktywność nad dobrostan ludzi i środowiska.
Boom na sztuczną inteligencję był potężnym czynnikiem umożliwiającym automatyzację korporacji i algorytmy cięcia kosztów. Podczas gdy Big Tech fundamentalnie przekształca współczesne życie w czwartej rewolucji przemysłowej, luddyści przypominają nam o moralnym wymiarze postępu technologicznego: niewielka elita wzbogaca się, podczas gdy niezliczona liczba innych pozostaje bez pracy i ekonomicznej bezsilności w społeczeństwie, które utraciło swoje człowieczeństwo. Bycie luddystą w dzisiejszych czasach nie polega na niszczeniu maszyn, ale na pomaganiu w rozbijaniu opresyjnych systemów - i coraz więcej z nas z dumą przywdziewa płaszcz luddysty.
Stara karta z rysunkową ilustracją przedstawiającą mężczyznę w niebieskiej sukience w czarne kropki, który trzyma szpikulec i gestykuluje, jakby chciał zachęcić zwolenników. Na dole znajdują się słowa „przywódca luddystów”.](/assets/uploads/101_9.jpg)
Zdjęcie: Katalog Working Class Movement Library, w domenie publicznej, za pośrednictwem Wikimedia Commons
Warte drugiego spojrzenia
Skutki odległych pożarów: dziewięć niepokojących faktów dotyczących dymu z pożarów lasów
Zwróć uwagę na to ostrzeżenie; możesz zdecydować się na życie w błogiej nieświadomości naszego płonącego świata, dopóki dym z pożarów oddalonych o tysiące kilometrów nie wypełni twoich płuc podczas porannych dojazdów do pracy. Poprzez dziewięć przerażających faktów na temat powszechnych skutków dymu z pożarów i obecnych w nim zanieczyszczeń, ten wpis na blogu przedstawia skalę szkód spowodowanych przez nasze coraz dłuższe i bardziej suche lata, od płonących lasów po miasta tonące w smogu. W miarę odkrywania kolejnych zdrowotnych konsekwencji zanieczyszczeń pochodzących z dymu z pożarów, przypominamy sobie, że nasze zdrowie i zdrowie ziemi są ze sobą nierozerwalnie związane. Natychmiastowe działanie jest jedynym sposobem na zapewnienie bezpieczeństwa przyszłym pokoleniom.
Raport finansowy Extinction Rebellion Global Support 2024
Rozliczalność i przejrzystość mają znaczenie. XR zależy od swoich zwolenników. Chcielibyśmy podzielić się z wami tym, jak wasze darowizny zostały wykorzystane w ubiegłym roku. Zapoznaj się z raportem finansowym XR Global 2024 tutaj.
Bunt portfelem
Od naszych Czytelników i Czytelniczek
Bądźmy w kontakcie! Napisz do nas na adres: xr-newsletter@protonmail.com
Prześlij ten newsletter znajomemu. Jeśli ta wiadomość została Ci przekazana, dołącz do nas i subskrybuj newsletter XR Global. Jeśli masz jakieś pytania lub opinie, chętnie je przeczytamy. Skontaktuj się z nami pod adresem xr-newsletter@protonmail.com
P.S. Szukasz ekologicznego prezentu świątecznego? Przekaż darowiznę, aby pomóc napędzać rebelię!.